Hùng Vương (chữ Hán: 雄王) hoặc vua Hùng (chữ Nôm: 𤤰雄) là cơ hội gọi giành cho những vị vua nước Văn Lang của những người Lạc Việt, tồn bên trên vào mức thế kỷ 7 cho tới thế kỷ 2 trước công nguyên vẹn.
| Loạt bài Lịch sử Việt Nam |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Sử liệu[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sử liệu VN, Hùng Vương được nói đến vô Lĩnh Nam chích quỷ quái (đời Lý-Trần) nằm trong truyền thuyết Âu Cơ-Lạc Long Quân. Đại Việt sử lược đời Trần cũng có thể có biên chép "Đến đời Trang Vương căn nhà Chu (696-682 trước Công nguyên-ND) ở cỗ Gia Ninh sở hữu người kỳ lạ, sử dụng thuật ảo qui phục được những cỗ lạc, tự động xưng là Hùng Vương đóng góp đô ở Văn Lang, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phong tục thuần lương lậu chơn hóa học, chính vì sự sử dụng lối thắt gút.Truyền được 18 đời đều xưng là Hùng Vương (có phiên bản dịch là Đối Vương, 碓王)."[1] Đại Việt sử ký toàn thư thời Hậu Lê đầu tiên trả Hùng Vương thực hiện quốc tổ.
Trong sử liệu Trung Quốc, tên tuổi "Hùng Vương" được biên chép vô sách Thái Bình quảng ký, thế kỷ loại X, dẫn Nam Việt chí khoảng tầm thế kỷ V: "Vùng khu đất Giao Chỉ vô cùng phì nhiêu, di dân cho tới ở, thoạt tiên biết trồng ghép. Đất đen ngòm xốp. Khí khu đất hùng (mạnh). Vì vậy ruộng ấy gọi là ruộng Hùng, dân ấy là dân Hùng."
Sử kí, quyển 113, Nam Việt liệt truyện, 53, Sách ẩn (thời Nhà Đường – Tư Mã Trinh soạn) dẫn Quảng châu kí chép:
- “Quận Giao Chỉ sở hữu ruộng Lạc, dân nhìn nước thủy triều tăng giảm nhưng mà thực hiện ăn ở ruộng ấy nên được đặt thương hiệu là kẻ Lạc. Có những chức Lạc Vương – Lạc hầu, những thị xã tự động đặt điều chức Lạc tướng mạo treo ấn đồng dải xanh rì, tức là chức Lệnh-Trưởng thời nay vậy. Sau bại con cái vua Thục lấy quân tiến công Lạc Hầu, tự động xưng là An Dương Vương, trị ở thị xã Phong Khê.
Cựu Đường thư (viết thời Hậu Tấn – Lưu Hú biên soạn, năm 945 SCN), quyển 41, Chí 21, Địa lí 4, dẫn Nam triều công nghiệp biểu diễn chí (viết thời Lưu Tống, 420 – 479) chép:
- “Đất quận Giao Chỉ cực kỳ phì nhiêu, rất lâu rồi sở hữu quân trưởng gọi là Hùng Vương, phụ tá là Hùng Hầu...".
Đoạn này tương tự động với mô tả về Giao Chỉ vô Quảng Châu ký (thế kỷ IV) và Thủy Kinh chú (thế kỷ VI) trích Giao Châu nước ngoài vực ký thế kỷ IV. Tuy nhiên những sách này sẽ không ghi là "Hùng Vương" (雄王) nhưng mà ghi là "Lạc Vương" (雒王). Hai chữ này viết lách tương tự nhau nên hoàn toàn có thể tiếp tục sở hữu sự lầm lẫn Khi biên chép.
Truyền thuyết[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thuyết, Hùng Vương loại I là nam nhi của Lạc Long Quân, đăng vương vô năm 2524 trước công nguyên vẹn, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phân chia nước thực hiện 15 cỗ, truyền đời cho tới năm 258 trước công nguyên vẹn thì bị Thục Phán (An Dương Vương) của tộc Âu Việt cướp thoát nước.[2] Truyền thuyết về Hùng Vương được biên chép lại thứ tự thứ nhất vào thời gian cuối đời Trần bên trên Hồng Bàng Thị truyện vô sách Lĩnh Nam Trích quái; sau này được sử gia Ngô Sĩ Liên tiến hành Đại Việt Sử kí Toàn thư ở cuối thế kỉ XV.[3]
Xưa con cháu tía đời của Viêm Đế bọn họ Thần Nông là Đế Minh sinh rời khỏi Đế Nghi, sau Đế Minh nhân lên đường tuần phương Nam, cho tới Ngũ Lĩnh lấy phụ nữ Vụ Tiên, sinh rời khỏi Lộc Tục. Lộc Tục là bậc thánh trí mưu trí, Đế Minh vô cùng yêu thương quý, ham muốn cho tới nối ngôi. Lộc Tục cố nhượng bộ cho tới anh, không đủ can đảm vâng mệnh. Đế Minh mới nhất lập Đế Nghi (anh trai Lộc Tục) là con cái nối ngôi, làm chủ phương Bắc là nước Xích Thần, phong Lộc Tục thực hiện Kinh Dương Vương, làm chủ phương Nam, những cỗ tộc Bách Việt, gọi là nước Xích Quỷ.[4]
Kinh Dương Vương Khi xuống Thủy phủ, tiếp tục lấy phụ nữ Long Vương Động Đình Quân thương hiệu là Thần Long Long Nữ sinh rời khỏi Lạc Long Quân. Lạc Long Quân thay cho phụ thân trị nước Xích Quỷ, còn Kinh Dương Vương ko hiểu ra đã đi được đâu sau khoản thời gian truyền vị. Đế Nghi truyền ngôi cho tới nam nhi là Đế Lai thống trị phương Bắc, Đế Lai nhân thiên hạ vô sự nhưng mà lên đường ngao du mọi nơi, trải qua nước Xích Quỷ, thấy Lạc Long Quân tiếp tục về Thủy phủ, ngay lập tức lưu phụ nữ của tớ là Âu Cơ ở lại bại.[5]
Lạc Long Quân quay trở lại, thấy Âu Cơ xinh rất đẹp, ngay lập tức biến đổi trở thành chàng trai phong tú mỹ lệ, Âu Cơ ưng bám theo, Lạc Long Quân ngay lập tức rước nường về núi Long Trang. Hai đứa ở cùng nhau 1 năm, sinh rời khỏi quấn trăm trứng, sinh rời khỏi trăm con người nam nhi can đảm khác người. Lạc Long Quân ở lâu bên dưới Thủy phủ, Âu Cơ vốn liếng là kẻ Bắc quốc, lưu giữ căn nhà ngay lập tức gọi Long Quân quay trở lại. Âu Cơ thưa với Lạc Long Quân:
- Thiếp vốn liếng người Bắc, nằm trong ở một điểm với Quân, sinh được một trăm nam nhi nhưng mà ko gì cúc chăm sóc, van lơn nằm trong bám theo nhau đừng nên xa xăm quăng quật, làm cho tớ là kẻ ko ck, ko bà xã, 1 mình vò võ.
Lạc Long Quân bảo rằng:
- Ta là loại dragon, phát triển ở Thủy tộc; nường là kiểu như Tiên, người bên trên khu đất, vốn liếng chẳng như nhau, tuy rằng rằng khí âm khí và dương khí phù hợp và lại sở hữu con cái tuy nhiên phương viên sự không tương đồng, thủy hỏa tương tự khắc, khó khăn nhưng mà ở bên nhau ngôi trường cửu. Bây giờ cần ly biệt, tớ lấy năm mươi con cái về Thủy phủ, phân trị những xứ, năm mươi con cái bám theo nường phía trên khu đất, phân chia nước nhưng mà thống trị, cho dù lên núi xuống nước tuy nhiên sở hữu việc thì nằm trong nghe ko được quăng quật nhau.[5]
Âu Cơ nằm trong năm mươi người nam nhi ở bên trên Phong Châu, tự động tôn vinh người con cái trưởng lên thực hiện vua, lấy hiệu là Hùng Vương.[5]
Hùng Vương đăng vương, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phân chia nước rời khỏi thực hiện 15 cỗ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức; đóng góp đô ở cỗ Văn Lang, Phong Châu.
Trong Đại Việt Sử ký Toàn thư, sử gia Ngô Sĩ Liên sở hữu điều bàn:
Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]
Lãnh thổ của nước Văn Lang được xác lập ở điểm đồng vì thế sông Hồng, phía hướng đông bắc giáp với Âu Việt, phía tây-bắc với những tỉnh miền bắc nước ta VN và một trong những phần khu đất tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc thời nay, phía đông đúc giáp với biển cả Đông, phía tây tiếp giáp và xuôi theo mặt hàng núi Hoàng Liên Sơn (thuộc Tỉnh Lào Cai, Sơn La ngày nay), phía nam giới giáp Hồ Tôn Tinh (hay Hồ Tôn), một vương quốc Champa cổ. Dân số của Văn Lang khoảng tầm 40, 50 vạn người, đa số phân bổ ở điểm trung du, hạ du sông Hồng và sông Mã.
Hùng Vương sai những em trai phân trị, đặt điều em loại thực hiện Tướng võ, Tướng văn. Tướng văn gọi là Lạc Hầu, Tướng võ là Lạc Tướng, nam nhi vua gọi là Quan Lang, phụ nữ vua gọi là Mị Nương, quan liêu Hữu ty gọi là Bố Chính, thần bộc, bầy tớ gọi là nô tỳ, xưng thần là khôi, đời phụ thân truyền con cái nối gọi là phụ đạo, thay cho đời truyền nhau cho tới hiệu là Hùng Vương ko thay đổi.[7]
Sách Đại Việt Sử ký Toàn thư chép phần thứ nhất mệnh danh là Kỷ Hồng Bàng thị, 3 đái mục là Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Hùng Vương. Sách Lĩnh Nam chích quỷ quái mệnh danh là Truyện Hồng Bàng.[8]
Theo sách Khâm tấp tểnh Việt sử Thông giám cương mục: Theo sách An Nam chí nguyên của Cao Hùng Trưng chép. Giao Chỉ tự nhiên đặt điều thực hiện quận thị xã, bấy giờ sở hữu ruộng Lạc, bám theo nước triều tăng giảm nhưng mà làm đồng, khai khẩn ruộng ấy là Lạc dân, cai trị dân ấy là Lạc Vương, người chung việc là Lạc Tướng: đều sử dụng ấn đồng thao xanh rì. Nước gọi là Văn Lang. Phong tục thuần phác, mộc mạc, chưa xuất hiện chữ nghĩa, còn sử dụng lối thắt nút thừng thực hiện vệt ghi nhớ; truyền được chục tám chi.[9]
Có một số trong những mối cung cấp sử học tập viết lách về bờ cõi của vua Hùng, phía tây cho tới Ba Thục (Tứ Xuyên, Trung Quốc), phía bắc cho tới hồ nước Động Đình (Hồ Nam, Trung Quốc), phía nam giới giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành,[7] là lầm lẫn với nước Xích Quỷ vô truyền thuyết của những người Bách Việt cổ. Nước Văn Lang nằm trong tộc người Lạc Việt chỉ là 1 vô số những tộc người Bách Việt, và cũng chính là tổ tiên của những người Kinh thời nay. Lạc Việt cùng theo với Âu Việt là 2 tộc người Bách Việt sinh sống bên trên vùng khu đất phía nam giới. Sau này An Dương Vương (tên thông thường gọi là Thục Phán), vua nước Âu Việt (nằm ở phía tây-bắc nước Văn Lang), vượt qua vua Hùng của nước Văn Lang lập nên nước Âu Lạc. Dân số Âu Lạc thời này cũng chỉ tầm 70 vạn, 80 vạn người. Nếu bờ cõi Văn Lang ham muốn giáp Ba Thục, Tứ Xuyên và Hồ Động Đình, Hồ Nam thì cần bao hàm cả những tỉnh Quý Châu (diện tích 176.167 km²) và Hồ Nam (diện tích 210.000 km²), phần rộng lớn tỉnh Vân Nam (diện tích 394.000 km²), một trong những phần tỉnh Quảng Tây (diện tích 236.700 km²) của Trung Quốc.
Ngoại giao[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thuyết, năm 2557-2258 TCN, tức năm Mậu Thân loại 5 đời Đường Nghiêu, Hùng Vương sai sứ lịch sự tặng vua Nghiêu con cái rùa thần có lẽ rằng rộng lớn ngàn tuổi hạc, bản thân rùa rộng lớn tía thước, bên trên sườn lưng sở hữu văn khoa đẩu ghi việc kể từ Khi trời khu đất mới nhất banh đem quay trở lại sau. Vua Nghiêu sai chép lấy gọi là Quy lịch (lịch rùa). Tuy nhiên trên đây đơn thuần truyền thuyết chứ không tồn tại biên chép chủ yếu sử xác nhận.
Năm 1110 TCN, chủ yếu sử Trung Quốc ghi rằng sở hữu xứ Việt Thường sai sứ qua loa tặng Chu Thành vương vãi một con cái chim trĩ White.[10]
Văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]
Thời Lạc Long Quân trị vì thế, căn nhà vua dạy dỗ dân ăn diện, chính thức sở hữu trật tự động về vua tôi, tôn ti, sở hữu luân thông thường về phụ thân con cái, bà xã ck.
Dân ở rừng núi xuống sông ngòi tiến công cá, thông thường bị giao phó long thực hiện hoảng hồn nên tâu lại với Hùng Vương. Hùng Vương bảo rằng: Ở núi là loại dragon cùng theo với thủy tộc sở hữu không giống, bọn bọn chúng ưa đồng nhưng mà ghét bỏ dị do đó mới nhất xâm hại. Bèn lấy mực xăm hình thủy quỷ quái ở thân mật thể, tránh khỏi nàn giao phó long gặm hoảng hồn. Tục xăm bản thân của Bách Việt chính thức kể từ trên đây.
Ban đầu bởi ăn diện ko đầy đủ, cần lấy vỏ cây thực hiện áo đem, tết cỏ ống thực hiện chiếu ở, lấy cốt gạo thực hiện rượu, lấy cây quang đãng y sĩ, cây soa đồng thực hiện bánh; lấy vậy thú, cá tôm thực hiện nước mắm; lấy rễ gừng thực hiện muối; lấy dao cày, lấy nước ghép, khu đất trồng nhiều gạo nếp, lấy ống tre thổi cơm trắng. Gác cây thực hiện căn nhà nhằm rời hổ báo; hạn chế cộc đầu nhằm tiện vô rừng núi, con cái đẻ rời khỏi lót lá chuối cho tới ở, căn nhà sở hữu người bị tiêu diệt thì giã cối gạo khiến cho láng giềng nghe chạy cho tới chung. Trai gái cưới nhau trước không còn lấy muối hạt thực hiện lễ chất vấn, rồi sau mới nhất giết mổ trâu nhằm thực hiện lễ trở thành thơm, lấy cơm trắng nếp vô vào chống nằm trong ăn cùng nhau cho tới không còn, rồi sau mới nhất tương thông.[5]
| “ | Lúc lúc này, vua tôi nằm trong lên đường cày, phụ thân con cái tắm cộng đồng sông ko phân chia số lượng giới hạn, ko phân biệt oai quyền, loại bậc. Dân đều vẽ bản thân, hấp thụ nước vì thế mũi, bên nhau sướng đùa vô trò trống.[11] | ” |
| — Lịch triều hiến chương loại chí | ||
Lãnh thổ[sửa | sửa mã nguồn]
Lãnh thổ nước Văn Lang được sách Đại Việt Sử ký Toàn thư chép: Đông giáp biển cả Nam Hải, tây cho tới Ba Thục, bắc cho tới hồ nước Động Đình, nam giới giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành, ni là Quảng Nam thời nay.
Hùng Vương phân chia nước Văn Lang thực hiện 15 cỗ là Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức, đóng góp đô ở cỗ Văn Lang. Theo sách Lĩnh Nam Chích Quái thì 15 cỗ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Ninh Sơn, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Quế Dương, Vũ Ninh, Hoài Hoan, Cửu Chân, Nhật Nam, Quế Lâm, Tượng Quận.
Mười lăm cỗ bám theo sách Khâm tấp tểnh Việt sử Thông giám cương mục chép kể từ sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi, Nguyễn Thiên Túng:
- Sơn Nam (bây giờ là Hà Nội Thủ Đô, Tỉnh Nam Định, Hưng Yên) xưa là cỗ Giao Chỉ. Sơn Tây xưa là cỗ Chu Diên, cỗ Phúc Lộc. Kinh Bắc (nay là Bắc Ninh) xưa là cỗ Vũ Ninh. Thuận Hóa (bây giờ là kể từ Hải Lăng nằm trong Quảng Trị cho tới Điện Án nằm trong Quảng Nam) xưa là cỗ Việt Thường; An Bang (bây giờ là Quảng Yên) xưa là cỗ Ninh Hải; Thành Phố Hải Dương xưa là cỗ Dương Tuyền; Thành Phố Lạng Sơn xưa là cỗ Lục Hải; Thái Nguyên, Cao phẳng phiu xưa là cỗ Vũ Định nội ngoại; Nghệ An xưa là cỗ Hoài Hoan; Thanh Hóa xưa là cỗ Cửu Chân; Hưng Hóa và Tuyên Quang xưa là cỗ Tân Hưng; Còn nhì cỗ Bình Văn và Cửu Đức thì đều khuyết nghi ngại. Nay khảo ở sách Tấn chí, quận Cửu Đức bởi căn nhà Ngô đặt điều, ni là khu đất tỉnh Hà Tĩnh. Sử cũ chua tức là nước Chiêm Thành, lúc này là khu đất Tỉnh Bình Định.
Diệt vong[sửa | sửa mã nguồn]
Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, cuối thời Hùng Vương, vua sở hữu người phụ nữ vô nằm trong xinh rất đẹp. Thục Vương nghe giờ, ngay lập tức sai người cho tới cầu thơm. Hùng hầu can rằng Thục vương vãi chỉ lấy cớ hôn nhân gia đình nhằm xâm lăng nhưng mà thôi. Thục vương vãi lấy lòng ân oán dỗi. Về sau Hùng Vương gả phụ nữ cho tới Sơn Tinh, Thục vương vãi căm dỗi, dặn dò con cái con cháu cần khử nước Văn Lang.[12]
Cháu Thục vương vãi là Thục Phán nối ngôi, sở hữu dũng lược, lấy quân xâm lăng Văn Lang. Hùng Vương sở hữu binh hùng tướng mạo mạnh vượt qua Thục Phán. Hùng Vương bảo Thục Phán rằng: Ta sở hữu mức độ thần, nước Thục ko hoảng hồn ư?, rồi bỏ bễ tổ quốc, chỉ lo lắng ăn uống hàng ngày sướng đùa. Khi quân Thục kéo sát cho tới điểm, vua còn say mượt ko tỉnh. Tỉnh dậy, Hùng Vương nằm trong đàng, thổ huyết nhảy xuống giếng bị tiêu diệt, lính tráng đầu mặt hàng Thục Phán. Từ trên đây vô sử sách nước Việt bước lịch sự kỷ mới nhất gọi là Kỷ căn nhà Thục.[12]
Sử gia Ngô Sĩ Liên nhận định rằng chuyện Sơn Tinh - Thủy Tinh vô cùng quỷ quái đản, chỉ tạm thời thuật lại nhằm để lại sự ngờ vực.[12]
Các đời vua[sửa | sửa mã nguồn]
Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, tính kể từ thời Kinh Dương Vương (2879 TCN) cho tới không còn thời Hùng Vương (năm 258 TCN) kéo dãn dài 2.622 năm. Nhà nước Văn Lang tồn bên trên cho tới năm 258 TCN thì bị Thục Phán (tức An Dương Vương) kiêm tính.[13][14]
| Đời vua | Vương hiệu | Chữ Hán Nôm | Năm trị vì thế bám theo fake thuyết[15] | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| Thượng Tổ | Kinh Dương Vương | 涇陽王 | 2879 TCN? – 2794 TCN? | Húy là Lộc Tục (祿續), nằm trong chi Càn. |
| Thái Tổ | Lạc Long Quân | 駱龍君 | 2793 TCN? – ? | Hiệu là Lạc Long Quân (駱龍君 hoặc 雒龍君 hoặc 貉龍君). Húy là Sùng Lãm (崇纜), nằm trong chi Càn hoặc Khảm. |
| 1 | Hùng Đức Vương | 貉龍君 | Không rõ | Người con cái cả của Lạc Long Quân, nằm trong chi Khảm.
Thành lập Vương triều loại nhất. |
| 2 | Hùng Hiền vương | 雄賢王 | Không rõ | Thuộc chi Khảm.
Thành lập Vương triều loại nhì. Xem thêm: Mẹo khắc phục giày bị rộng để đôi chân thoải mái khi đi |
| 3 | Hùng Lân vương | 雄麟王 | ? – 2253 TCN | Xưng vì thế Lân Lang, nằm trong chi Cấn (支艮).
Thành lập Vương triều loại tía. |
| 4 | Hùng Diệp vương | 雄曄王 | 2254 – 1913 TCN | Xưng vì thế Bửu Lang, nằm trong chi Chấn (支震).
Thành lập Vương triều loại tư. |
| 5 | Hùng Hi vương | 雄犧王 | 1912 – 1713 TCN | Xưng vì thế Viên Lang, nằm trong chi Tốn (支巽).
Thành lập Vương triều loại năm. Phần phía trái chữ "hi" 犧 là cỗ "ngưu" 牛. |
| 6 | Hùng Huy vương | 雄暉王 | 1712 – 1632 TCN | Xưng vì thế Pháp Hải Lang, nằm trong chi Ly (支離).
Thành lập Vương triều loại sáu. |
| 7 | Hùng Chiêu vương | 雄昭王 | 1631 – 1432 TCN | Xưng vì thế Lang Liêu, nằm trong chi Khôn.
Thành lập Vương triều loại bảy. |
| 8 | Hùng Vĩ vương | 雄暐王 | 1431 – 1332 TCN | Xưng vì thế Thừa Vân Lang, nằm trong chi Đoài (支兌).
Thành lập Vương triều loại tám. |
| 9 | Hùng Định vương | 雄定王 | 1331 – 1252 TCN | Xưng vì thế Quân Lang, nằm trong chi Giáp (支甲).
Thành lập Vương triều loại chín. |
| 10 | Hùng Hi vương | 雄曦王 | 1251 – 1162 TCN | Xưng vì thế Hùng Hải Lang, nằm trong chi Ất (支乙).
Thành lập Vương triếu loại chục. Phần phía trái chữ "hi" 曦 là cỗ "nhật" 日. |
| 11 | Hùng Trinh vương | 雄楨王 | 1161 – 1055 TCN | Xưng vì thế Hưng Đức Lang, nằm trong chi Bính (支丙).
Thành lập Vương triều loại chục một. |
| 12 | Hùng Vũ vương | 雄武王 | 1054 – 969 TCN | Xưng vì thế Đức Hiền Lang, nằm trong chi Đinh.
Thành lập Vương triều loại chục nhì. |
| 13 | Hùng Việt vương | 雄越王 | 968 – 854 TCN | Xưng vì thế Tuấn Lang, nằm trong chi Mậu (支戊)
Thành lập Vương triều loại chục tía. |
| 14 | Hùng Anh vương | 雄英王 | 853 – 755 TCN | Xưng vì thế Chân Nhân Lang, nằm trong chi Kỷ (支己).
Thành lập Vương triều loại chục bốn |
| 15 | Hùng Triêu vương | 雄朝王 | 754 – 661 TCN | Xưng vì thế Cảnh Chiêu Lang, nằm trong chi Canh (支庚).
Thành lập Vương triều loại chục lăm. |
| 16 | Hùng Tạo vương | 雄造王 | 660 – 569 TCN | Xưng vì thế Đức Quân Lang, nằm trong chi Tân (支辛).
Thành lập Vương triều loại chục sáu. |
| 17 | Hùng Nghị vương | 雄毅王 | 568 – 409 TCN | Xưng vì thế hướng dẫn Quân Lang, nằm trong chi Nhâm.
Thành lập Vương triều loại chục bảy. |
| 18 | Hùng Duệ vương | 雄睿王 | 408 – 258 TCN | Xưng vì thế Lý Văn Lang hoặc Mai An Tiêm.
Thành lập Vương triều loại chục tám. |
Chú ý: "雄犧王" và "雄曦王" tuy rằng đều hiểu là "Hùng Hi Vương" tuy nhiên chữ "hi" vô nhì tên thường gọi này không giống nhau về tự động dạng và chân thành và ý nghĩa.
Nghi vấn[sửa | sửa mã nguồn]
Trong cuốn Việt Sử tiêu xài án viết lách năm 1775, người sáng tác Ngô Thì Sĩ trầm trồ băn khoăn: "Người tớ ko cần là vàng đá, sao lại sinh sống lâu được như thế? Điều ấy càng ko thể hiểu được?"
Hùng Vương loại I sinh vào năm 2879 trước công nguyên vẹn, Hùng Vương loại XVIII lại thất lạc năm 258 trước công nguyên vẹn. Nếu tính bám theo giới hạn tuổi khoảng thì từng vị vua sinh sống cho tới 145 năm (!?), quá chênh chếch đối với thời điểm hiện tại. Theo Nguyễn Khắc Thuần vô "Thế loại những triều vua Việt Nam"[16] thì lý giải yếu tố này nằm trong một trong những nhì ý kiến đang rất được những căn nhà sử học tập tạm thời chấp nhận: 18 vị vua Hùng ko cần là 18 cá thể rõ ràng, nhưng mà là 18 chi (nhánh/ngành), từng chi đó lại bao gồm có rất nhiều vị vua thay cho phiên nhau trị vì thế và sử dụng cộng đồng vương vãi hiệu. Thậm chí số lượng 18 hoàn toàn có thể nên làm hiểu là số lượng đại diện ước lệ, vì thế 18 là bội số của 9 - vốn liếng là một số trong những thiêng liêng so với người Việt.
Cũng sở hữu những fake thuyết về một vương quốc cổ là Việt Thường. Cổ sử Trung Hoa sở hữu chép: vô thời Chu Thành Vương (1042-1021 TCN) sở hữu đứa ở Việt Thường cho tới dưng chim trĩ White. Khi sứ fake Việt Thường về nước, vì thế ko biết đàng nên Chu Công tiếp tục cho tới lấy năm cỗ xe pháo bình xa xăm (軿車, xe pháo sở hữu mùng tủ thời xưa) sửa trở thành xe pháo chỉ nam giới rồi cung cấp cho tới sứ fake sẽ giúp sứ fake xác lập phương phía. cũng có thể đề ra fake thiết: hoặc Văn Lang là non sông kế tiếp tục Việt Thường, Khi Văn Lang thay cho thế Việt Thường tiếp tục mệnh danh Việt Thường thực hiện một trong những 15 cỗ của mình; hoặc Việt Thường là 1 cỗ lạc vô non sông Văn Lang. Cả Văn Lang và Việt Thường đều hoàn toàn có thể xếp vô thời kỳ những vua Hùng, thương hiệu nước thì hoàn toàn có thể đặt điều kể từ Khi xây dựng nhằm gọi tuy nhiên thương hiệu thời đại Hồng Bàng thì chắc hẳn rằng trong tương lai những sử gia tự động đặt điều cho tới dễ dàng bố trí và bám theo dõi.
Theo những nghiên cứu và phân tích văn hóa truyền thống đồng vì thế sông Hồng của Liam C. Kelley, thì những vua Hùng là truyền thuyết bởi giới trí thức Nho học tập bên trên đồng vì thế sông Hồng thời trung đại dùng như 1 minh hội chứng cho tới phiên bản sắc riêng biệt, tách biệt với những định nghĩa nằm trong di tích văn hóa truyền thống nhưng mà người Trung Hoa gia nhập vô VN. Và rồi chủ yếu bọn họ tiếp tục phụ thuộc vào những văn phiên bản xưa cổ nhằm lấy vật liệu và hứng thú nhằm mục tiêu thiết kế một lịch sử hào hùng rưa rứa một phiên bản sắc phiên bản địa cho tới phiên bản thân mật bản thân, bởi này đã góp sức cho tới việc tạo ra rời khỏi một phiên bản sắc khu vực. Theo ông, truyền thuyết về vua Hùng vốn liếng được chính thức vì thế giới tinh tuý Hán hóa ở miền Bắc VN thời trung đại được người VN thời nay phụ thuộc vào nhằm cách tân và phát triển vô trong cả nửa thế kỉ qua loa. Dưới sự phân phối của công ty nghĩa dân tộc bản địa ở VN, những truyền thống lịch sử được thiết kế của giới tinh tuý thời trung đại này giờ trên đây đang trở thành những chân lí ko thể thay cho thay đổi cho dù người tớ chính thức xét lại lịch sử hào hùng.[3]
Thờ cúng[sửa | sửa mã nguồn]
Vào thời căn nhà Nguyễn, miếu Lịch Đại Đế Vương được dựng từ thời điểm năm Minh Mạng loại 4 (1823) bên trên địa phận xã Dương Xuân, phía nam giới, ngoài kinh trở thành Huế, thờ nhiều hero vô bại sở hữu Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân, Hùng Vương.[17][18] Giỗ Tổ Hùng Vương hoặc Lễ hội Đền Hùng là 1 ngày lễ nghỉ của VN. Đây là ngày hội truyền thống lịch sử của những người Việt nhằm mục tiêu tưởng niệm công phu dựng nước của những vua Hùng. Nghi lễ truyền thống lịch sử được tổ chức triển khai thường niên vào trong ngày mồng 10 mon 3 âm lịch bên trên Đền Hùng, TP. Hồ Chí Minh Việt Trì, tỉnh Phú Thọ tuy nhiên được dân Việt vô rưa rứa ngoài nước đều kỷ niệm. Năm 1954, Sài Gòn sở hữu buổi họp mặt với lính tráng những Trung đoàn Thủ Đô, trung đoàn 36, trung đoàn Tu Vũ..., tiếp tục thưa rằng: "Đền Hùng thờ những vua Hùng. Hùng Vương là kẻ tạo nên rời khỏi việt nam, là Tổ tiên của dân tộc bản địa tớ. Ngày xưa, những vua Hùng tiếp tục sở hữu công dựng nước, thời nay Bác con cháu tớ cần bên nhau lưu giữ lấy nước".[19]
Tại Thành phố Sài Gòn, nhiều hạ tầng thờ tự động vua Hùng được bà con cái xây dựng nhằm thờ phượng như Đền thờ Hùng Vương bên trên hẻm 22/93 đàng Trần Bình Trọng bên trên phường 1 ở Q5 được kiến tạo trước năm 1970, ngoại giả còn tồn tại Tổ đình Quốc Tổ Lạc Hồng bên trên số 94 đàng Nguyễn Thái Sơn quận Gò Vấp, Đền Hùng Vương bên trên số 261/3 đàng Cô Giang ở quận Phú Nhuận và Đền thờ Quốc tổ Hùng Vương bên trên số 166/3 đàng Đoàn Văn Bơ ở Quận 4[20]
Tên gọi "Hùng Vương"[sửa | sửa mã nguồn]
Tên Hùng Vương cũng rất được đặt điều cho những thương hiệu đàng, phố, ngôi trường học tập ở VN.
Đền thờ và lăng mộ[sửa | sửa mã nguồn]
-
Đền Nội Bình Đà thờ Đức Quốc tổ Lạc Long Quân bên trên xã Bình Minh, thị xã Thanh Oai, TP. Hồ Chí Minh Hà Nội
-
Phù điêu Lạc Long Quân bên trên Đền Nội Bình Đà
-
Lăng Hùng vương vãi bên trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Tương truyền đấy là mộ của vua Hùng loại 6.
-
Cổng dẫn lên Khu di tích lịch sử thông thường Hùng ở Phú Thọ
Xem thêm: sư giác minh luật là ai
-
Đền thờ vua Hùng vô Thảo Cầm viên Sài Thành.
-
Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]
- Đại Việt Sử ký Toàn thư, biên soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Nội Thủ Đô, 1993.
- Khâm tấp tểnh Việt sử Thông giám cương mục, biên soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo Hà Nội Thủ Đô, 1998.
- Lịch triều hiến chương loại chí, Tập 1, Soạn fake Phan Huy Chú, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, 2006.
- An Nam chí lược, biên soạn fake Lê Tắc, Nhà Xuất bản: Viện Đại học tập Huế; 1961.
- Việt Nam văn hóa truyền thống sử cương, biên soạn fake Đào Duy Anh, Nhà Xuất phiên bản Nhã Nam, năm trước.
- Lĩnh Nam chích quỷ quái, biên soạn fake Trần Thế Pháp, Nhà Xuất phiên bản Hồng Bàng.
- Việt năng lượng điện u linh, biên soạn fake Lý Tế Xuyên, Nhà Xuất phiên bản Hồng Bàng.
- Đại Nam nhất thống chí, Nhà xuất phiên bản Thuận Hóa, luyện 1, năm 2006.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Bách Việt
- Văn Lang
- Âu Lạc
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ https://cvdvn.files.wordpress.com/2018/03/dai-viet-su-luoc-khuyet-danh.pdf
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Nội Thủ Đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4, 5, 6.
- ^ a b Liam C. Kelley (Summer 2012). “The Biography of the Hồng Bàng Clan as a Medieval Vietnamese Invented Tradition”. Journal of Vietnamese Studies. University of California Press. 7 (2): 87-130. doi:10.1525/vs.2012.7.2.87.
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Nội Thủ Đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 3, 4.
- ^ a b c d Việt Nam Hán văn Tiểu thuyết tùng san của Viện Nghiên cứu vớt Hán Nôm, Hà Nội Thủ Đô, liên minh với Viện Viễn Đông Bác Cổ (École Française d’Extrême-Orient), Paris và Đại học tập Chung Cheng, Taiwan, bởi Trần Khánh Hạo công ty biên và Nhà sách Học sinh Thư viên ở Taipei ấn hành năm 1992.
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Nội Thủ Đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, 4.
- ^ a b Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Nội Thủ Đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4.
- ^ Hồng là chim tô tem của tộc Lạc Việt, Hồng thương hiệu khá đầy đủ của kiểu như chim ấy.
- ^ Khâm tấp tểnh Việt sử Thông giám cương mục; Soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn 1856-1881; Dịch giả: Viện Sử học; Nhà Xuất bản: giáo dục và đào tạo - Hà Nội Thủ Đô 1998; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4.
- ^ Khâm tấp tểnh Việt sử Thông giám cương mục; Soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn 1856-1881; Dịch giả: Viện Sử học; Nhà Xuất bản: giáo dục và đào tạo - Hà Nội Thủ Đô 1998; phiên bản năng lượng điện tử, trang 6.
- ^ Lịch triều hiến chương loại chí; biên soạn fake Phan Huy Chú; Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, luyện 1, 2006, phiên bản năng lượng điện tử, trang 220.
- ^ a b c Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Nội Thủ Đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 6.
- ^ COMUNITY, CỘNG ĐỒNG HỌ NGUYỄN VIỆT NAM-HO NGUYEN VIET NAM (2021-04-20ICT13:46:00). “Lý giải 18 đời Vua Hùng kéo dãn dài 2622 năm " từng vua SỐNG rộng lớn 200 năm "”. CỘNG ĐỒNG HỌ NGUYỄN VIỆT NAM - HO NGUYEN VIET NAM COMUNITY. Truy cập ngày 26 mon 12 năm 2022.
- ^ “List of monarchs of Vietnam”, Wikipedia (bằng giờ Anh), ngày 23 mon 12 năm 2022, truy vấn ngày 26 mon 12 năm 2022
- ^ “Đại Việt Sử Ký Ngoại Ký Toàn Thư, Quyển 1”. www.informatik.uni-leipzig.de. Truy cập ngày 30 tháng tư năm 2022.
- ^ Nguyễn Khắc Thuần, Thế loại những triều vua Việt Nam. Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, 2008, trang 14-15.
- ^ [1] Miếu Lịch Đại Đế Vương
- ^ Đại Nam nhất thống chí, Tập 1, Nhà xuất phiên bản Thuận Hóa, tr 37, 2006
- ^ Hoàn cảnh thành lập và hoạt động của câu nói: "Các Vua Hùng tiếp tục sở hữu công dựng nước thì Bác con cháu tớ cần bên nhau lưu giữ lấy nước
- ^ 3 ngôi thông thường thờ vua Hùng ở Sài Gòn
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
 |
Wikimedia Commons đạt thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Hùng Vương. |
- Hùng Vương bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam
- Hung Vuong (king of Vietnam) bên trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
Bình luận