đạt ma là ai

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bồ-đề-đạt-ma
Tôn giáoPhật giáo
Tông pháiThiền tông
Cá nhân
SinhBồ-đề-đa-la
Chức vụ
Chức danhThiền sư
Tổ loại 28 Thiền tông đè Độ
Sơ tổ Thiền tông Trung Hoa
Kế nhiệmHuệ Khả
Hoạt động tôn giáo
Đồ đệHuệ Khả
禪 Zen
Một phần của loạt bài về
Thiền tông
Ensō

Các nội dung bài viết chính

Bạn đang xem: đạt ma là ai

  • Phật giáo Thiền tông
  • Thiền tông Trung Quốc
  • Thiền tông Việt Nam
  • Seon
  • Zen
  • Thiền tông ở Hoa Kỳ

Nhân vật

Thiền tông ở Trung Quốc

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Năng (Enō)
  • Mã Tổ Đạo Nhất (Baso)
  • Thạch Đầu Hi Thiên (Kisen)
  • Động Sơn Lương Giới (Tozan)
  • Tuyết Phong Nghĩa Tồn (Seppo)
  • Lâm Tế Nghĩa Huyền (Rinzai)
  • Đại Tuệ Tông Cảo (Tahui)

Zen

  • Dōgen
  • Hakuin Ekaku

Seon

  • Taego Bou
  • Jinul
  • Daewon
  • Seongcheol

Thiền tông ở Hoa Kỳ

  • D. T. Suzuki
  • Hakuun Yasutani
  • Taizan Maezumi
  • Shunryū Suzuki
  • Seungsahn

Thể loại:Thiền tông

Giáo lý

  • Thiền tông và kinh điển
  • Nền tảng giáo lý của Thiền tông
  • Phật tính
  • Duy thức tông
  • Tính không
  • Bồ Tát

Truyền thống

  • Ấn chứng
  • Các bạn dạng vật loại Thiền tông
  • Tôn ti và loại bậc vô Thiền tông
  • Các tổ chức triển khai và học viện chuyên nghành về Thiền tông
  • Các mẩu truyện chủ yếu về Thiền tông

Sự giác ngộ

  • Kenshō
  • Satori
  • Đốn ngộ
  • Shikantaza

Lời dạy

  • Thập mục ngưu đồ
  • Ngũ vị của Động Sơn
  • Tam ẩn môn
  • Bốn tuyến phố dẫn cho tới sự hiểu biết

Phương pháp tu tập

  • Tọa thiền / Shikantaza
  • Tu luyện công án

Dòng thiền

  • Đông Sơn pháp môn
  • Hồng Châu tông
  • Ngũ thất gia tông
  • Lâm Tế tông
  • Sōtō
  • Sanbo Kyodan
  • Asanga Mận Trắng

Tông phái đem liên quan

  • Hoa Nghiêm tông
  • Thiên Thai tông
  • Tịnh phỏng tông
  • x
  • t
  • s

Bồ-đề-đạt-ma (zh. 菩提達磨, tụt xuống. bodhidharma, ja. bodai daruma), dịch tức là Giác Pháp (zh. 覺法), người đè Độ, (~470 - 543). Ông được xem như là người quảng bá và tạo nên rời khỏi Thiền học tập và Võ thuật cho tới Trung Quốc. Theo truyền thuyết Trung Quốc, ông tiếp tục truyền thụ cách thức tập luyện thân ái thể cho những ngôi nhà sư Thiếu Lâm và dẫn theo việc tạo hình môn võ Thiếu Lâm. Ông cũng chính là thân phụ đẻ của Thiền tông Trung Quốc.

Còn đặc biệt không nhiều vấn đề về tiểu truyện của ông, hầu hết chỉ với lại là truyền thuyết. Truyền thuyết về xuất xứ của ông cũng không giống nhau, bên trên Trung Quốc tồn bên trên 2 truyền thuyết về ông, bên trên đè Độ truyền thuyết kể rằng Bồ Đề Đạt Ma là đàn ông loại phụ vương của một vị vua Pallava Tamil kể từ Kanchipuram, trong những khi ở Nhật Bản truyền thuyết kể rằng ông tới từ Ba Tư.

Thời điểm ông cho tới Trung Quốc cũng không giống nhau, một trong mỗi thuyết bảo rằng ông cho tới vô triều đại Lưu Tống (420-479) hoặc muộn rộng lớn vô triều đại ngôi nhà Lương (502-557). Ông hầu hết hoạt động và sinh hoạt bên trên cương vực của những triều đại Bắc Ngụy (386-534). Thời kỳ quảng bá của ông khoảng tầm vô thời điểm đầu thế kỷ loại 5.

Ông là Tổ loại 28 và sau cuối sau Phật Thích-ca Mâu-ni của Thiền tông đè Độ và là Sơ tổ của Thiền tông Trung Quốc. Các tên thường gọi không giống là: Bồ-đề-đạt-ma-đa-la (zh. 菩提達磨多羅), Đạt-ma-đa-la (zh. 達磨多羅), Bồ-đề-đa-la (菩提多羅), và thương hiệu ghi chép tắt thông thường gặp gỡ vô văn cảnh ngôi nhà Thiền là Đạt-ma (zh. 達磨).

Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ-đề-đạt-ma là môn đồ và truyền nhân của Tổ loại 27, Bát-nhã-đa-la (sa. prajñādhāra) và là thầy của Huệ Khả, Nhị tổ Thiền Trung Quốc. Sự tích truyền pháp của Bát-nhã-đa-la mang đến Bồ-đề-đạt-ma được để lại như sau:

Tổ hỏi: "Trong tất cả, cái gì vô sắc?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Vô sinh vô sắc". Tổ căn vặn tiếp: "Trong tất cả, đồ vật gi vĩ đại nhất?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Phật pháp vĩ đại nhất".

Sau Lúc trở nên Tổ loại 28, Bồ-đề-đạt-ma chuồn thuyền qua quýt Nam Trung Quốc năm 520. Sau Lúc truyền giáo mang đến Lương Vũ Đế ko trở thành, Bồ-đề-đạt-ma cho tới Lạc Dương, lên miếu Thiếu Lâm bên trên rặng Tung Sơn. Nơi phía trên, Bồ-đề-đạt-ma tu thiền quyết định, 9 năm cù mặt mày vô vách ko nói; cũng bên trên phía trên, Huệ Khả tiếp tục gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma nhằm lại truyền thuyết bất hủ về sự quyết tâm học tập đạo của tớ.

Tư liệu về cuộc sống của Bồ-đề-đạt-ma là 1 trong những vương vãi tử Nam đè Độ ko rõ rệt. Có truyền thuyết nhận định rằng sư phụ của Bồ-đề-đạt-ma là Bát-nhã-đa-la từng nhắn gửi sư hãy đợi 60 năm sau thời điểm bản thân bị tiêu diệt vừa mới được chuồn Trung Quốc. Như thế Bồ-đề-đạt-ma nên cao tuổi tác lắm khi cho tới Trung Quốc. Theo tư liệu không giống thì Bồ-đề-đạt-ma cho tới Trung Quốc khi 60 tuổi tác. Cả nhị thuyết này sẽ không phù phù hợp với cuộc sống Sư, kể từ 470-543, là tháng ngày được phần rộng lớn mối cung cấp tư liệu thừa nhận. Sau khi tới, sư nhận lời nói mời mọc của Lương Vũ Đế chuồn Nam Kinh. Cuộc gặp mặt thân ái Bồ-đề-đạt-ma và Vũ Đế được những ngữ lục ghi lại như sau:

Xem thêm: ông trịnh xuân thanh là ai

Là một người phụng sự đạo Phật, Lương Vũ Đế tiếp tục mang đến xây nội địa bản thân nhiều miếu chiền, bảo tháp. Vũ Đế căn vặn ngôi nhà sư đè Độ: "Trẫm kể từ đăng vương đến giờ, xây miếu, chép kinh, phỏng tăng ko biết từng nào nhưng mà kể. Vậy đem công đức gì không?"

Đạt Ma đáp: "Không đem công đức."
- "Tại sao ko công đức?"
- "Bởi vì thế những việc vua thực hiện là nhân "hữu lậu", chỉ mất những ngược nhỏ trong tầm nhân thiên, như hình họa tùy hình, tuy rằng đem tuy nhiên ko nên thiệt."
- "Vậy công đức chân thực là gì?"
Sư đáp: "Trí nên được thanh tịnh trọn vẹn. Thể nên được rỗng ko vắng tanh lặng, vì vậy mới mẻ là công đức, và công đức này sẽ không thể lấy việc trần gian (như xây miếu, chép kinh, phỏng tăng) nhưng mà cầu được."
Vua lại hỏi: "Nghĩa vô thượng của thánh đế là gì?"
- "Một Lúc tỉnh rõ rệt, thông xuyên suốt rồi thì không tồn tại gì là thánh."
- "Ai đang được đối lập với trẫm đây?"
- "Không biết."


Đó là những lời nói khai thị về yếu đuối tính Phật pháp rất rõ ràng ràng, tuy nhiên Vũ Đế ko lĩnh hội được. Cuộc gặp gỡ với Lương Vũ Đế mang đến Bồ-đề-đạt-ma thấy rõ rệt là chưa tới thời truyền pháp bên trên Trung Quốc. Sau ê - theo đuổi truyền thuyết - sư vượt lên trước Trường Giang vì chưng một cái thuyền con cái (chiếc thuyền về sau trở nên một vấn đề của hội họa Thiền), cho tới miếu Thiếu Lâm ở Bắc Trung Quốc. Người tớ ko hiểu rõ sư tổn thất bên trên ê hoặc rời Thiếu Lâm sau thời điểm truyền pháp mang đến Huệ Khả. Theo một truyền thuyết thì Bồ-đề-đạt-ma về lại đè Độ sau chín năm đánh dấu Trung Quốc.

Một phần của loạt bài về
Thiền sư Trung Quốc
Ensō

Bồ-đề-đạt-ma cho tới Huệ Năng

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Khả
  • Tăng Xán
  • Đạo Tín
  • Hoằng Nhẫn, Pháp Dung
  • Huệ Năng,Thần Tú, Huệ An
  • Hành Tư, Hoài Nhượng, Huyền Giác, Huệ Trung, Thần Hội

Ngưu Đầu Thiền

  • Pháp Dung, Trí Nham, Tuệ Phương
  • Pháp Trì , Trí Oai, Tuệ Trung
  • Huyền Tố, Đạo Khâm, Ô Khòa

Bắc Tông Thiền

  • Thần Tú
  • Phổ Tịch, Cự Phương, Nghĩa Phúc, Hàng Ma Tạng
  • Đạo Truyền, Hành Biểu, Tối Trừng

Nhánh Thanh Nguyên Hành Tư

  • Hi Thiên
  • Đạo Ngộ, Duy Nghiễm, chỉ Thông, Thiên Nhiên
  • Sùng Tín , Đàm Thạnh, Viên Trí
    Đức Thành, Vô Học
  • Tuyên Giám, Thiện Hội
    Khánh Chư, Lương Giới
  • Nghĩa Tồn, Toàn Hoát, Sư Ngạn
  • Văn Yển, Huệ Lăng, Sư Bị

Nhánh Nam Nhạc Hoài Nhượng

  • Đạo Nhất
  • Hoài Hải, Phổ Nguyện, Huệ Hải
    Pháp Thường , Trí Tạng, chỉ Triệt
  • Tòng Thẩm, Linh Hựu
    Hi Vận, Vô Ngôn Thông
  • Huệ Tịch, Nghĩa Huyền
    Trí Nhàn, Chí Cần

Quy Ngưỡng tông

  • Linh Hựu
  • Huệ Tịch, Trí Nhàn, Chí Cần
  • Quang Dũng, Quang Mục, Văn Hỉ
  • Huệ Thanh, Tư Phúc, Thanh Hoá
  • Thanh Nhượng

Lâm Tế tông

  • Nghĩa Huyền
  • Huệ Nhiên, Tồn Tương
  • Đại Giác, Huệ Ngung, Diên Chiểu
  • Tỉnh Niệm, Thiện Chiêu, Quy Tỉnh
  • Sở Viên, Huệ Giác, Pháp Viễn

Hoàng Long phái

  • Huệ Nam
  • Tổ Tâm, Khắc Văn
  • Ngộ Tân, Duy Thanh

Dương Kì phái

  • Phương Hội
  • Thủ Đoan, Pháp Diễn
  • Khắn Cần, Phật Nhãn, Phật Giám
  • Đạo Ninh, Tông Cảo, Thiệu Long
  • Đức Quang, Đàm Hoa , Hàm Kiệt, Tổ Tiên
  • Huệ Khai, Sư Phạm, Tổ Khâm
  • Nguyên Diệu, Minh Bản, Nguyên Trường
  • Thời Uỷ, Chính Truyền
  • Viên Ngộ, Viên Tu, Viên Tín
  • Đạo Mân, Thông Tú, Thông Dung

Tào Động tông

  • Lương Giới
  • Bản Tịch, Đạo Ưng, Cư Độn
  • Huệ Hà, Đạo Phi, Quán Chí
  • Duyên Quán, Cảnh Huyền, Nghĩa Thanh
  • Đạo Khải, Tử Thuần, Tự Giác
  • Pháp Thành, Chính Giác, Thanh Liễu
  • Nhất Biện, Huệ Huy, Tông Giác
  • Trí Giám, Minh Quang, Như Tịnh
  • Hành Tú, Đức Cử, Vân Tụ
  • Phúc Dụ, Liễu Cải, Tuệ Kinh
  • Viên Trừng, Nguyên Lai, Nguyên Cảnh
  • Nguyên Hiền, Minh Tuyết, Minh Phương
  • Đạo Bái, Đạo Thịnh, Đạo Ngân
  • Tịnh Chu, Tịnh Nột, Tịch Oánh
  • Tịnh Phù, Đại Tâm, Trí Giáo
  • Hưng Trù, Hưng Long

Vân Môn tông

  • Văn Yển
  • Hạo Giám, Trừng Viễn
  • Quang Tộ, Trọng Hiển, Thảo Đường
  • Nghĩa Hoài, Liễu Nguyên
  • Tông Bản, Hoài Thâm

Pháp Nhãn tông

  • Sư Bị, Quế Sâm, Văn Ích
  • Đức Thiều, Diên Thọ, Đạo Tế
  • Đạo Nguyên, Văn Thắng

Thiền sư ni

  • Tổng Trì, Liễu Nhiên, Trí Thông, Vô Trước

Không rõ rệt tông phái

  • Hàn Sơn, Thập Đắc, Phong Can
  • Bố Đại, Tế Công
  • Hám Sơn, Hư Vân

Cư sĩ Thiền Tông

  • Phó Đại Sĩ, Bạch Cư Dị, Vương Duy
  • Bàng Cư Sĩ, Bùi Hưu, Trương Chuyết Tú Tài
  • Tô Đông Pha, Hoàng Đình Kiên
  • Gia Luật Sở Tài, Ung Chính
 Cổng vấn đề Phật giáo
  • x
  • t
  • s
Bồ-đề-đạt-ma, 9 năm diện bích, giành giật mộc bạn dạng Ukiyo-e của Tsukioka Yoshitoshi, 1887.
Sư đem ý ham muốn hồi hương thơm, trước lúc về, gọi môn đồ trình diễn sở đắc: "Giờ tớ rời khỏi chuồn sắp tới đây, vậy từng môn đồ hãy thưa mang đến tớ nghe sở đắc của mình".
Đạo Phó bạch: "Theo địa điểm thấy của tôi, ham muốn thấy đạo nên chẳng chấp văn tự động, nhưng mà cũng chẳng ly biệt văn tự."
Sư đáp: "Ông được lớp domain authority của tôi rồi."
Ni Tổng Trì nói: "Chỗ giải của tôi như kiểu mừng hí hửng thấy nước Phật (tâm) bất tỉnh, thấy được một phiên, sau ko thấy lại nữa."
Sư nói: "Bà được phần thịt của tôi rồi."
Đạo Dục, một môn đồ không giống, bạch: "Bốn đại vốn liếng ko, năm uẩn chẳng nên thiệt đem, vậy địa điểm thấy của tôi là ko một pháp nào là khả được."
Sư đáp: "Ông được bộ khung của tôi rồi."
Cuối nằm trong, cho tới phiên Huệ Khả. Huệ Khả lễ bái sư rồi đứng ngay lập tức một địa điểm, ko bạch ko thưa gì cả. sư bảo: "Ngươi và đã được phần tuỷ của tớ."
Rồi ngó Huệ Khả, sư thưa tiếp: "Xưa Như Lai trao 'Chánh pháp nhãn tạng' mang đến Bồ tát Ca Diếp, kể từ Ca Diếp chánh pháp được liên tiếp truyền cho tới tớ. Ta ni trao lại mang đến ngươi; ngôi nhà ngươi khá sở hữu, luôn luôn với áo cà tụt xuống nhằm thực hiện vật tin tưởng. Mỗi loại vượt trội cho 1 việc, ngươi nên khá biết."
Huệ Khả bạch: "Thỉnh sư chỉ bảo mang đến."
Sư nói: "Trong, truyền pháp ấn nhằm khế triệu chứng tâm; ngoài, trao cà tụt xuống nhằm quyết định tông chỉ. Đời sau, vô cảnh tuyên chiến và cạnh tranh, nếu như đem người căn vặn ngươi con cháu ngôi nhà ai, vì chưng vô đâu nhưng mà thưa đắc pháp, lấy gì chứng tỏ, thì ngươi đem bài bác kệ của tớ và áo cà tụt xuống rời khỏi thực hiện vì chưng. Hai trăm năm sau thời điểm tớ khử rồi, việc truyền hắn tạm dừng. Chừng ấy, đâu đâu người hiểu đạo và thưa lý thật nhiều, còn người hành đạo và thông lý đặc biệt không nhiều, vậy ngươi nên cố xiển dương đạo pháp, chớ khinh thường nhớt những người dân ko ngộ. Bây giờ hãy nghe bài bác kệ của ta:"
吾本來玆土
傳法救迷情。
一華開五葉
結果自然成
Ngô bạn dạng lai tư thổ
Truyền pháp cứu vãn say mê tình.
Nhất hoa khai ngũ diệp
Kết ngược ngẫu nhiên thành.
Ta cho tới phía trên với nguyện,
Truyền pháp cứu vãn người say mê.
Một hoa nở năm cánh,
Nụ ngược trổ thừa thãi.
Sư lại thưa thêm: "Ta đem cỗ kinh Lăng Già tứ cuốn, ni cũng phó luôn luôn mang đến ngươi, này đó là lối vô tâm giới, chung bọn chúng sinh cởi được cửa ngõ kho tri con kiến của Phật. Ta kể từ Nam đè thanh lịch cho tới phương Đông này, thấy Xích Huyện Thần Châu đem đại quá khí tượng, do đó vượt lên trước trải qua nhiều điểm, vì thế pháp thăm dò người. Nhưng từng nào cuộc gặp mặt ko thực hiện tớ mếch lòng, vạn bất đắc dĩ nên ừ hử vậy thôi. Nay được ngươi nhằm truyền lâu hắn pháp, ý tớ tiếp tục toại!"

Theo một thuyết không giống thì Bồ-đề-đạt-ma sinh sống cho tới 150 tuổi tác, sau cuối bị đầu độc và được chôn cất ở Hồ Nam. Sau ê một vị tăng chuồn hành hương thơm ở đè Độ về gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma bên trên núi Hùng Nhĩ. Bồ-đề-đạt-ma, tay nuốm một cái dép, cho thấy thêm bản thân bên trên lối về đè Độ và Trung Quốc tiếp tục tiếp liền loại Thiền của tớ. Về cho tới Trung Quốc vị tăng này vội vàng báo mang đến môn đồ, môn đồ cởi thùng rời khỏi thì ko thấy gì cả, chỉ với một cái dép. Vì tích này, giành giật tượng của Bồ-đề-đạt-ma hoặc được vẽ vai vác trượng mang 1 cái dép.

Xem thêm: tổng thống việt nam năm 2022 là ai

Bồ-đề-đạt-ma truyền quy tắc thiền quyết định đem truyền thống cuội nguồn Đại quá đè Độ, đặc biệt quan trọng sư chú ý cho tới cỗ Nhập Lăng-già kinh (sa. laṅkāvatāra-sūtra). Tuy nhiên, Thiền tông Trung Quốc chỉ trở thành hình thiệt sự với Huệ Năng, Tổ loại sáu, phối kết hợp thân ái thiền (sa. dhyāna) đè Độ và truyền thống cuội nguồn đạo Lão, sẽ là một phe phái đặc biệt quan trọng "nằm ngoài giáo pháp nguyên vẹn thủy". Thiền tông Trung Quốc cải tiến và phát triển tỏa nắng rực rỡ Tính từ lúc đời ngôi nhà Đường.

Theo Nguyễn Lang vô Việt Nam Phật giáo sử luận thì Bồ-đề-đạt-ma rất có thể từng cho tới VN (Giao Châu) cuối đời ngôi nhà Tống (420-447) cùng theo với một vị sư đè Độ thương hiệu là Pháp Thiên (sa. dharmadeva).

Võ thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ phản chiếu ma mãnh được xem như là tổ sư, người tạo nên phái Võ Thiếu Lâm. Môn võ này còn có xuất xứ kể từ môn võ thuật truyền thống của đè Độ là võ Kalaripayattu, nhưng mà Bồ-đề-đạt-ma là 1 trong những võ sư của môn võ này.[1][2]

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Fo Guang Ta-tz'u-tien 佛光大辭典. Fo Guang Ta-tz'u-tien pien-hsiu wei-yuan-hui 佛光大辭典編修委員會. Taipei: Fo-kuang ch'u-pan-she, 1988. (Phật Quang Đại Từ điển. Phật Quang Đại Từ điển biên tu uỷ viên hội. Đài Bắc: Phật Quang xuất bạn dạng xã, 1988.)
  • Das Lexikon der Östlichen Weisheitslehren, Bern 1986.
  • Từ điển Thiền Tông Hán Việt. Hân Mẫn & Thông Thiền biên dịch. TP Hồ Chí Minh 2002.
  • Dumoulin, Heinrich:
Geschichte des Zen-Buddhismus I. Indien und Trung Quốc, Bern & München 1985.
Geschichte des Zen-Buddhismus II. nhật bản, Bern & München 1986.
  • Nguyễn Lang: Việt Nam Phật giáo sử luận I-III, Hà Thành 1992.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Tư liệu tương quan cho tới Bodhidharma bên trên Wikimedia Commons
  • Ebook: Bồ phản chiếu ma mãnh - Thiền sư vĩ đại nhất, người sáng tác Osho (tiếng Việt)
  • Bồ Đề Đạt Ma với võ thuật 28/11/2010
Bảng những chữ ghi chép tắt
bo.: Bod skad བོད་སྐད་, giờ Tây Tạng | ja.: 日本語 giờ Nhật | ko.: 한국어, giờ Triều Tiên |
pi.: Pāli, giờ Pali | sa.: Sanskrit संस्कृतम्, giờ Phạn | zh.: 中文 chữ Hán